Το ιστορικό πεντάγωνο έχει γίνει η κοινή ονομασία για ένα πολεοδομικό σχήμα που χαρακτήρισε την πολεοδομική ανάπτυξη του Βισμπάντεν στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, το οποίο αναπτύχθηκε από τον επιθεωρητή οικοδομών Christian Zais ως "συνολικό σχέδιο οικοδόμησης" για την πόλη κατοικίας του Νασάου και εγκρίθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή με διάταγμα του δουκικού κρατικού υπουργείου προς την κυβέρνηση στις 17 Απριλίου 1818.

Η βασική δομή αυτού του κλασικιστικού πολεοδομικού σχεδιασμού είναι οι εν μέρει νεοδιαμορφωμένοι δρόμοι της σημερινής Taunusstrasse και Röderstrasse, Schwalbacherstrasse και Luisenstrasse, οι οποίοι σχεδιάστηκαν ως πλαίσιο για την επέκταση της πόλης μετά την Wilhelmstrasse, και - ως πιθανή περαιτέρω επέκταση προς τα νότια - τη σημερινή Rheinstrasse. Μέσα σε αυτό το πεντάγωνο, το σχέδιο περιέγραφε επίσης το οδικό δίκτυο αυτού που αργότερα θα γινόταν γνωστό ως Bergkirchenviertel. Με τον τρόπο αυτό, ο Zais βασίστηκε στην ιδέα που είχε συλλάβει ο Carl Florian Goetz το 1803/1805 να περικλείσει τον ιστορικό λαβύρινθο των στενών του Wiesbaden σε ένα σύστημα ευθύγραμμων δρόμων, όπως η Friedrichstrasse και η Wilhelmstrasse, η οποία συνδέεται με αυτήν σε ορθή γωνία. Από αυτό, ο Zais ανέπτυξε ένα πολεοδομικό σχήμα με τη γεωμετρικά καθαρή μορφή πενταγώνου, σύμφωνα με το οποίο ολόκληρη η πόλη ήταν ενσωματωμένη στο τοπίο σαν ένας κλασικιστικός κύβος, ο οποίος οριοθετούνταν από πλατιές, μονόπλευρες λεωφόρους, στις πλευρές της πόλης των οποίων οι "σύγχρονες" κλασικιστικές σειρές σπιτιών σχημάτιζαν ένα όμορφο άκρο της πόλης μπροστά από το κέντρο της πόλης, το οποίο θεωρούνταν ξεπερασμένο και μη ελκυστικό, και σειρές δέντρων θα τόνιζαν τη μετάβαση στο τοπίο, όπως μπορεί κανείς να δει ακόμη και σήμερα στην άνω Wilhelmstraße.

Στις 6 Ιανουαρίου 1818, ο Christian Zais παρουσίασε ένα κατασκευαστικό σχέδιο για την ανάπτυξη της πόλης, από το οποίο έχουν διασωθεί μόνο τμήματα, αλλά του οποίου η συνοδευτική επιστολή περιείχε ήδη την ιδέα αυτού που αργότερα έγινε γνωστό ως Ιστορικό Πεντάγωνο. Η κυβέρνηση του ανέθεσε στη συνέχεια να αναπτύξει αυτή την ιδέα και στις 3 Μαρτίου 1818 ο Zais υπέβαλε λεπτομερή έκθεση. Το κύριο σχέδιο που σχεδίασε δεν έχει διασωθεί, αλλά έχει διασωθεί η προσεκτική, περιγραφική συνολική περιγραφή της μελλοντικής αστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο αυτής της πολεοδομικής ιδέας, η οποία νοητά περικλείει το παλιό κέντρο της πόλης. Στο τέλος αυτής της περιγραφής, ο Zais ασχολήθηκε επίσης με το επίπεδο μεταξύ της Wilhelmstrasse, η οποία επρόκειτο να οικοδομηθεί μόνο από τη μία πλευρά, και της πλαγιάς Bierstadt, την οποία ήθελε να διατηρήσει ως χώρο πρασίνου, μια κατευθυντήρια αρχή που επέζησε από όλες τις αλλαγές απόψεων στην πολεοδομική πολιτική μέχρι σήμερα με τη μορφή του πάρκου στο Warmer Damm. Η κυβέρνηση του κρατιδίου υπέβαλε αυτό το συνολικό σχέδιο στο υπουργείο με θετική ψήφο. Η κυβέρνηση είχε υπολογίσει το άθροισμα των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων γης που έπρεπε να παρασχεθούν για τους προβλεπόμενους δρόμους σε 175.503 fl. Το υπουργείο ενέκρινε το σχέδιο. Ωστόσο, αναφέρθηκε στην αναμενόμενη αντίσταση των περιουσιών κατά των χρηματικών επιδομάτων για τα κατασκευαστικά έργα στο Βισμπάντεν και, από την πλευρά του, διατύπωσε την προοπτική μιας δεκαετούς φορολογικής απαλλαγής για τα κατασκευαστικά έργα στους σχεδιαζόμενους νέους δρόμους. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι κτηματίες απέρριψαν την οικονομική ενίσχυση για νέα ιδιωτικά οικοδομικά έργα στο πλαίσιο της αστικής επέκτασης του Βισμπάντεν. Παρ' όλα αυτά, η ιδέα αυτού του σχεδιασμού καθόρισε την περαιτέρω οικοδομική δραστηριότητα.

Κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, το ιστορικό πεντάγωνο και η νέα συνοικία των λουτρών που γειτνιάζει κάθετα με αυτό αποτέλεσαν το εξωτερικό πλαίσιο της πόλης, όπως το όριζε ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Από το 1818 και μετά, η πόλη αναπτύχθηκε αποκλειστικά μέσα σε αυτό το πλαίσιο για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, μέχρι που από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά η δυναμική της αστικής ανάπτυξης την ανάγκασε να υπερβεί τα καθορισμένα όρια σε ένα ευρύ μέτωπο προς όλες τις κατευθύνσεις. Παρόλο που το σχέδιο πολεοδομικής ανάπτυξης του Christian Zais για το Wiesbaden ξεπεράστηκε από νέες αστικές επεκτάσεις από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά, το ιστορικό πεντάγωνο που ο ίδιος σχεδίασε ως την κεντρική ζώνη του κέντρου της πόλης είναι ακόμη και σήμερα ευδιάκριτο στην πολεοδομική διάταξη.

Ακόμη και μετά την προσάρτηση του Νασάου το 1866 και κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής έξαρσης του Βισμπάντεν κατά την αυτοκρατορική εποχή του Βίλχελμ, το ιστορικό πεντάγωνο παρέμεινε το ελκυστικό κέντρο της πόλης παρά τον τετραπλασιασμό του πληθυσμού και την εκτεταμένη ανάπτυξη σε μια μεγάλη πόλη, και οι απαραίτητες νέες, διευρυμένες εγκαταστάσεις υποδομής κατασκευάστηκαν κατά κύριο λόγο εντός, επί ή κοντά σε αυτούς τους πέντε δρόμους ή δίπλα στη συνοικία των λουτρών, π.χ. το θέατρο στο νότιο άκρο της πόλης. Για παράδειγμα, το θέατρο στη νότια κιονοστοιχία, το νέο δημαρχείο στη Schlossplatz, η κρατική βιβλιοθήκη, το κεντρικό ταχυδρομείο και το νέο μουσείο στη Rheinstraße, η πυροσβεστική υπηρεσία στη Neugasse και τα δημοτικά νοσοκομεία 1876-79 δίπλα στο πεντάγωνο στη Schwalbacher Straße.

Μόνο κατά τη φάση της επέκτασης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ως αποτέλεσμα της εξέλιξης προς τη σχεδόν πλήρη ατομική μηχανοκίνηση στη Γερμανία, μια σειρά από υπερκείμενες λειτουργίες εφοδιασμού των κατοίκων της πόλης μεταφέρθηκαν στην περιφέρειά της, κυρίως εμπορικά κέντρα μεγάλης κλίμακας, αλλά και, για παράδειγμα, τα δημοτικά νοσοκομεία μεταξύ 1976 και 1984 στο Dotzheim και τα δικαστήρια το 2009 στο νέο δικαστικό κέντρο στη Mainzer Straße.

Η κεντρική σημασία του Ιστορικού Πενταγώνου για την αυτοεικόνα της πόλης και η μακροχρόνια επιρροή αυτής της δημιουργίας του Christian Zais στην αστική ανάπτυξη του Βισμπάντεν αντανακλάται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι ο πεζόδρομος της πόλης, ο οποίος σχεδιάστηκε ως μια ιδιαίτερη μητροπολιτική εμπειρία, υλοποιήθηκε αποκλειστικά εντός αυτής της ιστορικής αστικής περιοχής.