Schlabrendorff, Fabian von

Prawnik, bojownik ruchu oporu, federalny sędzia konstytucyjny

Urodzony: 01.07.1907 w Halle an der Saale

zm.: 03.09.1980 w Wiesbaden

Po uczęszczaniu do gimnazjum Leopoldinum w Detmold, potomek starej arystokratycznej i oficerskiej rodziny z regionu Mark Brandenburg studiował prawo w Halle i Berlinie, uzyskując tytuł asesora i doktora. Już w końcowej fazie Republiki Weimarskiej odważnie przeciwstawiał się narodowym socjalistom jako panelista na ich spotkaniach propagandowych.

W latach 1932/33 pracował w Berlinie dla Herberta von Bismarcka, sekretarza stanu w pruskim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, który podobnie jak on był zaciekłym wrogiem narodowego socjalizmu. Na początku von Schlabrendorff miał powiązania z wieloma innymi przeciwnikami narodowych socjalistów, zarówno narodowo-konserwatywnymi, jak i o innych barwach politycznych, w tym z Ernstem Niekischem i Karlem Ludwigiem Freiherrem von und zu Guttenbergiem, do którego organu "Weiße Blätter. Monatsschrift für Geschichte, Tradition und Staat", którego był współtwórcą. Jesienią 1933 r. zaczął gromadzić wiarygodnych przeciwników reżimu w komórkach w Rheinhessen i na Pomorzu i prowadzić ich do stopniowo formującego się ruchu opozycyjnego. W 1938 r. dołączył do kręgu oporu wokół Hansa Ostera w stolicy Rzeszy. W następnym roku poślubił Luitgarde, córkę Herberta von Bismarcka, z którą miał dwie córki i czterech synów.

Na krótko przed wybuchem wojny udał się do Wielkiej Brytanii w porozumieniu z cywilnymi i wojskowymi opozycjonistami, aby poinformować Winstona Churchilla m.in. o istnieniu niemieckich sił oporu, zbliżającym się pakcie Hitler-Stalin i nadchodzącej inwazji na Polskę. Powołany do Wehrmachtu w październiku 1939 r., w 1941 r. został oficerem ordynansowym przy pierwszym oficerze sztabu generalnego Grupy Armii Centrum Henningu von Tresckowie. Wraz z von Tresckowem przeprowadził słynny zamach na Hitlera w Smoleńsku 13 marca 1943 roku. Ponadto von Schlabrendorff działał jako kurier między kręgami ruchu oporu na froncie a tymi w armii krajowej. Był w stałym kontakcie z czołowymi postaciami ruchu rewolucyjnego "20 lipca 1944", takimi jak emerytowany generał pułkownik Ludwig Beck i Carl Goerdeler, a także z kapitanem Hermannem Kaiserem ze sztabu szefa Armii Pancernej i dowódcy Armii Rezerwowej oraz z braćmi Otto Johnem i Hansem Johnem. Został aresztowany 17 sierpnia 1944 r. i osadzony w więzieniu gestapo Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy w Berlinie, a następnie w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Kilkakrotnie był poddawany ciężkim torturom, ale mimo to wytrwał, nie wydał żadnego z żyjących jeszcze przyjaciół i ostatecznie został uniewinniony w procesie przed "Trybunałem Ludowym" 16 marca 1945 r., który był pięciokrotnie odraczany. Wkrótce potem powiedziano mu, że to pomyłka sądowa i że zostanie rozstrzelany. Został jednak wysłany do obozu koncentracyjnego Flossenburg, następnie do obozu koncentracyjnego Dachau, a następnie przez obóz koncentracyjny w pobliżu Innsbrucka do Villabassa w Południowym Tyrolu.

W 1945 r. von Schlabrendorff pracował jako prawnik we Frankfurcie nad Menem, a od następnego roku w Wiesbaden, gdzie założył kancelarię notarialną. Jednocześnie pełnił funkcję doradcy prawnego fundacji "Hilfswerk 20 lipca 1944", której był jednym z członków-założycieli tuż po wojnie. W 1967 r. niezależny konserwatysta został odznaczony Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, a także został sędzią Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Karlsruhe, którego był członkiem Drugiego Senatu do 1975 roku. Następnie przeniósł się z powrotem do Wiesbaden, aby ponownie pracować w kancelarii prawnej, którą kontynuował jego syn Dieprand i jego partner Friedrich Christoph von Bismarck. Nabożeństwo pogrzebowe szanowanego prawnika odbyło się 8 września 1980 r. w kościele Marktkirche z udziałem wielu wybitnych osobistości ze świata polityki, sądownictwa i wojska. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na małym cmentarzu w Morsum na wyspie Sylt, gdzie pochowana jest również jego żona.