Μετάβαση στο περιεχόμενο
Κρατική πρωτεύουσα Wiesbaden

Επιτροπή Κατασκευών και Συμβούλιο Πολιτών

Μόλις τα αμερικανικά στρατεύματα μπήκαν στο Βισμπάντεν το 1945, ο Χάινριχ Ρους ζήτησε από μερικούς φιλικούς πολίτες να συμμετάσχουν σε μια διερευνητική συνάντηση. Την επόμενη κιόλας ημέρα, ξεκίνησε μια επιτροπή για τον επαναδημοκρατισμό, η οποία αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων, στο να αποκαταστήσει το συντομότερο δυνατό την ικανότητα δράσης της τοπικής αρχής.

Η επιτροπή αυτή, η οποία ιδρύθηκε στις 29 Μαρτίου 1945 σε δημοκρατική βάση, είχε τις ρίζες της σε έναν μη κομματικό κύκλο φίλων, κυρίως ακτιβιστών της αριστερής φιλελεύθερης αντιπολίτευσης, που είχαν συγκεντρωθεί γύρω από τον Roos κατά τη διάρκεια της ναζιστικής τυραννίας, προκειμένου να παράσχουν υλική και ψυχική υποστήριξη σε όσους διώκονταν από το καθεστώς. Η Επιτροπή Aufbau έβλεπε τον εαυτό της ως την "εκπροσώπηση όλων των αντιναζιστικών δυνάμεων στους πολίτες". Αρχικά προήδρευε ο Karl Helwig, ενώ ο Roos ενεργούσε ως διευθύνων σύμβουλος και ο Ludwig Schwenck, μέσω του οποίου είχε περάσει ένας από τους τρεις συνωμοτικούς δεσμούς της ομάδας με τους συνωμότες της "20ής Ιουλίου", ως ταμίας.

Επιπλέον, συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή για τις διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς. Αυτή η επιτροπή κλήθηκε να αναγνωρίσει τον πρώην κυβερνητικό σύμβουλο Martin Nischalke ως εκπρόσωπο της επιτροπής ανασυγκρότησης. Επιπλέον, ήδη από τον Απρίλιο του 1945, εκφράστηκε η επιθυμία να ζητηθεί η γνώμη της αμερικανικής στρατιωτικής κυβέρνησης για την πλήρωση όλων των θέσεων λήψης αποφάσεων στην πόλη. Όμως προς το παρόν, η επιτροπή, η οποία είχε υποσχεθεί την ενεργό υποστήριξή της στην "εξάλειψη του εθνικοσοσιαλισμού με λόγια και έργα", ήταν απλώς ανεκτή από τους Αμερικανούς, αλλά όχι νομιμοποιημένη. Παρ' όλα αυτά, συμμετείχε ενεργά στην πολιτική, οικονομική και διοικητική αναδιοργάνωση- σχηματίστηκαν υποεπιτροπές στα προάστια και στις συνοικίες του Μάιντς που σύντομα ενσωματώθηκαν στο Βισμπάντεν.

Με τη συγκατάθεση της στρατιωτικής κυβέρνησης, η γενική επιτροπή μπορούσε να συνεδριάζει κάθε μήνα, ενώ μια μικρότερη επιτροπή εργασίας αποτελούμενη από λίγα μέλη συνεδρίαζε κάθε εβδομάδα. Η επιτροπή ανασυγκρότησης αυξήθηκε γρήγορα σε σχεδόν 50 μέλη, κυρίως Φιλελεύθερους Δημοκράτες, αλλά περιελάμβανε επίσης Συντηρητικούς, Σοσιαλδημοκράτες και ορισμένους Κομμουνιστές. Αρκετά από τα μέλη της κατείχαν σημαντικά δημόσια αξιώματα, όπως ο Philipp Holl και ο Heinrich Roos ως δημοτικός σύμβουλος πλήρους απασχόλησης και δήμαρχος αντίστοιχα, ο Ferdinand Grün ως επικεφαλής του γραφείου απασχόλησης, ο Karl Schöppler ως πρόεδρος του εμπορικού επιμελητηρίου και ο Dr. August Amann ως πρόεδρος του βιομηχανικού και εμπορικού επιμελητηρίου του Wiesbaden.

Η επιτροπή ανασυγκρότησης ενήργησε με την πεποίθηση ότι είχε πίσω της την πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης, λόγω του μη κομματικού προσανατολισμού της, επειδή περιελάμβανε πολυάριθμους επώνυμους από την τοπική πολιτική και διοίκηση και λόγω της σταθερής δέσμευσής της στη δημοκρατία, πράγμα που σήμαινε ότι είχε επίσης την υποστήριξη της κατοχικής δύναμης. Στα καθήκοντά της περιλαμβάνονταν η οργάνωση της προμήθειας τροφίμων και καυσίμων για τον πληθυσμό, η δίκαιη κατανομή των κατοικιών, η εκκαθάριση των ερειπίων, η υποστήριξη της ανασυγκρότησης του συστήματος υγείας και της ιατρικής περίθαλψης, η συμβολή στην ανοικοδόμηση της οικονομίας και η συνδρομή στην αποναζιστικοποίηση και η φροντίδα των πρώην θυμάτων των ναζιστικών διώξεων.

Στις αρχές Απριλίου, η επιτροπή προσπάθησε να διορίσει το μέλος της Nischalke ως πρόεδρο της νέας περιφερειακής κυβέρνησης, αλλά την 1η Μαΐου οι Αμερικανοί διόρισαν στη θέση αυτή τον πρώην Επίτροπο Ραδιοφωνίας του Ράιχ Dr Hans Bredow και έκαναν τον Nischalke αντιπρόεδρο. Ο τελευταίος είχε επίσης προταθεί ως δήμαρχος, αλλά οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι ο Georg Krücke ήταν καταλληλότερος για το αξίωμα αυτό και τον διόρισαν στην προηγούμενη θέση του στις 21 Απριλίου 1945.

Οι διάφορες διαφωνίες μεταξύ της Επιτροπής Ανασυγκρότησης από τη μία πλευρά και των Krücke και Bredow από την άλλη επιλύθηκαν μόνο μετά την επίσημη αναγνώριση της Επιτροπής Ανασυγκρότησης από την κατοχική δύναμη στις αρχές Ιουνίου. Όταν λίγο αργότερα έπρεπε να διοριστεί ο διάδοχος του Bredow, ο επικεφαλής της στρατιωτικής κυβέρνησης, συνταγματάρχης James R. Newman, ακολούθησε το αίτημα της Επιτροπής Ανασυγκρότησης και διόρισε τον Nischalke ως νέο πρόεδρο της κυβέρνησης.

Ένα μήνα αργότερα, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Κομμουνιστές ζήτησαν την αναδιοργάνωση της επιτροπής σε επιτροπή με ισότιμη εκπροσώπηση για την περίοδο μέχρι τις επερχόμενες εκλογές του δημοτικού συμβουλίου. Μετά από σκληρές και χρονοβόρες διαπραγματεύσεις μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών και των εκπροσώπων των δύο εργατικών κομμάτων, τα οποία είχαν εν τω μεταξύ συγχωνευτεί για να σχηματίσουν μια ενιαία επιτροπή, ιδρύθηκε επίσης στις 22 Νοεμβρίου 1945 το Συμβούλιο Πολιτών του Βισμπάντεν (BRW) ως "εκπροσώπηση των αντιεθνικών σοσιαλιστικών δυνάμεων". Τα τρία τότε εξουσιοδοτημένα κόμματα, το CDU, το SPD και το KPD, εκπροσωπούνταν από 16 μέλη το καθένα, ενώ οι λεγόμενοι ελεύθεροι κύκλοι (FK), όπως το Συνδικάτο Δημοκρατικής Ενότητας του Βισμπάντεν, οι εκκλησίες, οι επιχειρήσεις και το εμπόριο κ.λπ. έστειλαν συνολικά δώδεκα εκπροσώπους σε αυτό το συμβούλιο. Την ηγεσία του ανέλαβε ο νέος πρόεδρος του SPD Johannes Maaß, ο οποίος είχε την τελευταία φορά αυτή τη θέση στην Επιτροπή Aufbau και τώρα υποστηριζόταν στο συμβούλιο από τον κομμουνιστή Hans Quarch και τον Ludwig Schwenck ως εκπρόσωπο του FK.

Τα σημαντικότερα έργα του BRW ήταν ένα πρόγραμμα χειμερινής έκτακτης βοήθειας, η δημιουργία ενός εποπτικού οργάνου για την ανάπτυξη της εργασίας και η σύνταξη ενός δημοτικού συντάγματος. Προς το τέλος του έτους, συγκροτήθηκε επίσης ένα συμβούλιο πολιτών στο Biebrich. Και τα δύο συμβούλια αύξησαν την αποτελεσματικότητά τους με τη σύσταση μιας μικρότερης επιτροπής εργασίας, μιας σειράς ειδικών επιτροπών και ενός συμβουλευτικού συμβουλίου που δημιουργήθηκε στις αρχές του 1946 και το οποίο αναφερόταν απευθείας στον δήμαρχο.

Αφού διεξήχθησαν και πάλι ελεύθερες εκλογές για το δημοτικό συμβούλιο για πρώτη φορά στις 26 Μαΐου 1946, το BRW είχε εκπληρώσει και το σκοπό του ως δημοτικό προ-κοινοβούλιο και σύντομα διαλύθηκε. Καθώς οι Κομμουνιστές, οι Φιλελεύθεροι και το Κόμμα Πολιτών και Αγροτών δεν είχαν καταφέρει να πιάσουν το όριο του 15% που είχαν διατάξει οι Αμερικανοί, μόνο το CDU με 31 έδρες και το SPD με 29 έδρες μπήκαν στη δημοτική συνέλευση. Η συνέλευση συνεδρίασε για πρώτη φορά στις 2 Ιουνίου 1946 στο αμφιθέατρο της πρώην εμπορικής σχολής στην Wellritzstraße και εξέλεξε σχεδόν ομόφωνα τον κορυφαίο υποψήφιο των Χριστιανοδημοκρατών Hans Heinrich Redlhammer ως νέο δήμαρχο στις 25 Ιουλίου.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πολλά πιεστικά κοινωνικά, οικονομικά και άλλα προβλήματα, τα δύο μοναδικά κόμματα που εκπροσωπούνταν τότε στο τοπικό κοινοβούλιο σχημάτισαν συνασπισμό που εξασφάλισε ισότιμη εκπροσώπηση στο πρώτο δημοκρατικά ανασυγκροτημένο δημοτικό συμβούλιο με οκτώ μόνιμους και οκτώ επίτιμους συμβούλους.

Glaser, Heike: Δημοκρατικό νέο ξεκίνημα στο Wiesbaden. Όψεις της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ανασυγκρότησης μετά το 1945, Wiesbaden 1995 (Schriften des Stadtarchivs Wiesbaden 4).

Ulrich, Axel: Demokratischer Neubeginn in Wiesbaden: von den antifaschistischen Bürgerausschüssen und den Anfängen der politischen Reorganisation. Στο: Schacht, Hesse 1945 [σσ. 29-70].

λίστα παρακολούθησης

    Επεξηγήσεις και σημειώσεις